Neredeyse her aile çocuğuna bu teşhisi koyuyor, gerçek ise değişik
KOCAELİ – Aileler oyun oynayan, hareketli çocuklarına, ‘Hiperaktif’, ders dinlemeyen çocuklarına ise, ‘Dikkat eksikliği var’ deyip geçiyor. Fakat gerçekte, dikkat eksikliği ve hiperaktivite çok farklı belirtiler ile karşımıza çıkıyor. Dikkat eksikliği ile başlayan durum tedavi edilmezse, kimi kaynaklara nazaran süreç şizofreniye kadar uzanıyor.
Neredeyse her ailenin çocukları için kullandığı, ‘Hiperaktif, dikkat eksikliği’ kelamlarının gerçekliği ise çok farklı. Bilhassa hareketli çocuklarını tanımlayan ebeveynler, ‘Benim oğlum hiperaktif’ tanımlamasında bulunuyor. Dersi uygun dinlemeyen çocuklar için ise aileler, ‘Dikkat eksikliği var’ yorumunda bulunuyor. Dikkat eksikliği ile başlayan süreci uzmanları anlattı.
“Anormal bir fonksiyon”
Dikkat eksikliğinin kalıtsal yolla aktarılan, beynin nörogelişimsel bozukluğu olduğunu tabir eden Atlantis Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi Okul Öncesi Öğretmeni Zahide Topal, “Çocukların, his durumunu, bilinçsel süreç marifetlerini, günlük hayat tecrübelerini, toplumsal maharetleri etkileyen olağandışı bir fonksiyondur” dedi.
İşte belirtileri
Dikkat eksikliğinin belirtilerini tek tek anlatan Topal, “Günlük ömür tecrübelerinde muhakkak noktalara uzun mühlet odaklanamama, verilen yönelgeleri yerine getirememe üzere aileler, ‘Hocam birde siz bakın’ diyerek geliyorlar. Yönelge takibi ise; çocuk yemek yiyecek, kaşığı tutması gerekiyor, ‘Hadi kaşığı tut, çorbanı iç’ dediğimizde yapamaması” diye konuştu.
Dikkat eksikliğinin bir sonraki evresi; ‘Hiperaktivite’
Dikkat eksikliği olan bir çocuğun uzun müddet özel eğitimden uzak kalması durumunda sürecin hiperaktivite olarak kendini gösterdiğini söz eden Zahide Topal, “Dikkat eksikliğine hiperaktivite eklendiğinde, dikkat eksikliğinin belirtileri devam etmekle birlikte, yanına hiperaktivitenin özellikleri de ekleniyor. Kalabalık bir ortamda çocuk sıra beklerken hayli zorlanır. 12 modüllü puzzle etkinliğinden çok çabuk sıkılır, kendine ilişkin eşyaları çok çabuk kaybeder” tabirlerini kullandı.
Her aile çocuğunu hiperaktif olarak tanımlıyor
Dikkat eksikliği ve hiperaktivitenin bir hastalık olduğunu söyleyen Topal, “Çocuklarımızın günlük hayatlarındaki enerjik, daima yerinde duramayan, oyunlara katılan haliyle, hiperaktivitenin davranışlarını birbirine karıştırmamalıyız. Biz, aslında olağan bir halde oyun oynayan, bağlantı kuran, günlük ömür maharetlerini yerine getiren çocuklarımıza ‘hiperaktif’ dediğimizde ona bir hastalık ismi koymuş oluyoruz. Bu yanlışsız bir durum değil” dedi.
Küçük yaşlarda bu teşhisin koyulamadığını söz eden Zahide Topal, “Çocuğun biraz daha gelişimini tamamlamasını bekliyoruz. Fakat kuşkularımız oluyor. Kuşkularımız ile birlikte erken yaşlarda özel eğitim kurumlarına başvurursak pek hoş ilerlemeler kat ediyoruz. Dünya genelinde kabul görmüş olan, DSM 5 kriterlerine nazaran, 12 yaşından küçük çocukların, en az 6 tane kriteri, en az iki farklı ortamda gösterebiliyor olması gerekiyor. Konut, okul, toplumsal ortamlarda bizim bu davranışları görmemiz gerekiyor. Bu süreçte teknolojik aletlerden uzak tutmamız gerekiyor. Çocuk oyunları dahi olsa, televizyon, tablet, telefondan uzak tutmamız gerekiyor. Bu en değerli kriter. Çocuk ilkokul çağına başladığında yavaş yavaş asıl belirtiler kendini göstermeye başlıyor. Akademik derslerdeki başarıda düşüş buna bir örnek. Çocuk toplumsal bir etrafın içinde olduğu için, arkadaşlarının yanında farklılık hissettiğinde çocuğu çok etkiliyor. Bunlara vaktinde müdahale edilmez ve özel eğitime yönlendirilmezse, birtakım kaynaklara nazaran, bunun ileriki yaşlarda, bilhassa ergenlik çağında, davranış bozukluğu ve daha da öteye giderse şizofreni üzere belirtilerin olacağı kaynaklarda mevcut. Kesin bir lisanla bunlar gerçekleşir diyemiyoruz, her çocuğumuz farklıdır. Her bireyin gelişimi farklıdır. Bu durumu engellemek için erken yaşta özel eğitime yönlendirme, bilhassa teknolojik aletlerden uzak tutmak çok çok önemlidir” formunda konuştu.
İhlas Haber Ajansı / Hamza Emin Usta – Sağlık
News
