Müsilaj ve imara ait düzenlemeler içeren Etraf Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Kanuna nazaran, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünce inşa edilen baraj, gölet ve başka depolama tesislerinin gaye oranları Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek, değiştirilebilecek yahut kaldırılabilecek.
Kayseri’deki yapı kooperatifleriyle sonlu olmak üzere, “inşaatların etaplar halinde yapılarak teslim edilmesi”, “terkin edilmemiş olması”, “yapımı tamamlanan etapta bağımsız kısım malikine kooperatifçe tahakkuk ettirilen bedelin ödenmemesi” ve “kooperatif tarafından üyeye konutunun tapu evresinin yapılmaması” koşullarının taşınması halinde, konutun tapu döneminden sonraki periyotlar için yapı kooperatifi tarafından idare masrafları hariç olmak üzere, her ne isim altında olursa olsun yapılmış borçlandırmalar yahut bu kapsamda üçüncü şahıslara kooperatif tarafından yapılan alacağın zamanına ait süreçler kararsız sayılacak.
Afyonkarahisar Kocatepe kasabası hudutları içerisinde gerçekleştirilen kadastro çalışmaları sonucu, zilyetlik kuralları oluştuğu halde sit alanlarında kalması nedeniyle Hazine ismine tespit ve tescili yapılmış taşınmazlardan 1. ve 2. derece arkeolojik sit alanları dışında kalan sit alanlarındaki taşınmazların, kadastro tutanaklarında zilyet yahut hak sahibi olarak belirtilen bireylerin yahut mirasçılarının, 31 Aralık 2022’ye kadar Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ünitelerine müracaatları halinde isimlerine tescilleri yapılacak.
Bu karar, davası devam eden taşınmazların zilyet yahut hak sahibi olan şahısları yahut yasal mirasçılarını da kapsayacak.
Deniz kirletmenin cezaları artırılıyor
Bu idari para cezaları, balıkçı barınaklarına 3’te 1 oranında uygulanacak.
Taraf olunan milletlerarası mukavelelerde ve ilgili yönetmeliklerde belirlenen kükürt oranından daha fazla kükürt içeren akaryakıtı, denizcilik yakıtı olarak kullanan gemi ve öteki deniz vasıtalarından bin grostona kadar olanlar için groston başına 200 lira, bin ila 5 bin groston ortasında olanlara bu ölçü ve ek her groston başına 25 lira, 5 bin grostondan fazla olanlara ise bu ölçülere ek her groston başına 5 lira idari para cezası verilecek.
Öngörülen cezalar Özel Etraf Müdafaa bölgelerinde 2 kat olacak.
Atık su arıtma tesisi zorunluluğu
Atık su arıtma tesislerinde kullanılan elektrik gücü yüzde yüze kadar geri ödenebilecek.
Boğazlar ve Susurluk Havzası dahil Marmara Denizi Hidrolojik Havzası ve bu havzada yer alan vilayetlerden İstanbul, Bursa ve Kocaeli’nin tamamında, büyükşehir, vilayet ve ilçe belediyeleri unsurun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde iş termin planlarını Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına sunmak ve 3 yıl sonunda da ileri atık su arıtma tesislerini kurup işletmeye almak zorunda olacak.
Belediyeler atık su gelirlerinin yarısını atık su arıtma tesislerinin kurulması ve işletilmesinde bu tesisler kurulana kadar kullanmak üzere ayırmak zorunda olacak. Ayrılan bu gelirler emel dışında kullanılamayacak.
Sanayi alanları, ileri atık su arıtma tesisleri, ibadethane alanları ve ziraî gayeli silo yapıları, imar planlarında bina yüksekliklerinin hür olarak belirlenemeyeceğine dair düzenlemenin kapsamı dışına çıkarılıyor.
Mahalli yönetimlerin projelerine yönelik düzenlemeler
Kanunla, mahalli yönetimlerin etraf kirliliğini önleyici yatırımlar kapsamında atık su arıtma, geri kazanım; arıtma çamuru sürece ve bertarafı; sıfır atık idaresi kapsamında atık toplama, taşıma, sürece, geri kazanım ve bertaraf tesisleri ile mapa şamandıraların özel dal eliyle yapılması, işletilmesi, bakımı ve devredilmesine ait düzenlemelerin nasıl hayata geçirileceği belirleniyor.
Mahalli yönetimlerin toplam yatırım fiyatı yahut toplam işletme hizmet bedeli 100 milyon liranın altındaki projelerine ait ihale ve kontrat süreçleri için yetkilendirme kararı aranmayacak. Bu pahanın altında kalmak emeliyle projeler bölünemeyecek. Kelam konusu projeler, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca onaylandıktan sonra ihale süreçlerine başlanabilecek.
Mahalli yönetimlerin, Yap-İşlet-Devret modeliyle gerçekleştireceği projeler için yetkilendirme talepleri, proje dokümanlarıyla birlikte Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından teknik olarak değerlendirildikten sonra yetkilendirme kararı için iletilecek.
Blokajlı Banka Hesabı sistemi kuruluyor
Kanunda, bu projelerin hayata geçirilmesi, rastgele bir aksaklık olmaması için Blokajlı Banka Hesabı sisteminin kurulması ve bu sistemin hayata geçirilmesinde ilgili yönetimlerin misyon ve yetkilerine de yer veriliyor.
Proje sahibi mahalli yönetimler; proje konusuna, niteliğine ve özelliğine nazaran toplanan gelirlerden, uygulama kontratında belirlenen ödeme ölçüsüne karşılık gelen ölçüsü, Blokajlı Banka Proje Hesabına aktaracak. Uygulama kontratındaki ödemeye ait düzenlemeler çerçevesinde Blokajlı Banka Proje Hesabından sadece proje kapsamında yapılacak ödemelere ve transferlere müsaade verilecek.
Mahalli yönetimin kelam konusu ödemelerini Blokajlı Banka Proje Hesabından yerine getirmemesi durumunda, misyonlu şirketin başvurusu üzerine bu fiyat Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının talebi üzerine genel bütçe vergi gelirlerinden aktarılan hisselerinden ilgisine nazaran Hazine ve Maliye Bakanlığı yahut Vilayetler Bankası tarafından kesinti yapılarak Blokajlı Banka Proje Hesabına takip eden ayın sonuna kadar aktarılacak. Aktarılacak bu meblağ, kesintiler düşüldükten sonra ilgili mahalli yönetime gönderilecek fiyatın yüzde 10’unu aşamayacak.
Bu tesisler için 30 yıldan az vadeli olarak tesis edilecek üst hakları da bağımsız ve daima nitelikte kabul edilecek.
Bina kimlik sertifikası uygulaması getiriliyor
Türkiye Etraf Ajansı tarafından, Etraf Kanunu kapsamında yer alan depozito düzenlemeleri çerçevesindeki Yap-İşlet-Devret projeleri; depozito düzenlemeleri çerçevesinde Türkiye Etraf Ajansınca yatırımı gerçekleştirilen kamu yatırımlarının özel kesim tarafından belli koşullarla ve 10 yıldan uzun vadeli olarak işletilmesi kanundaki yöntem ve temellere nazaran gerçekleştirilebilecek.
Kanunla, tamamlanan yapıların izlenmesinin kolaylaştırılması için bina kimlik sertifikası uygulaması getiriliyor. Yapı Kontrolü Hakkında Kanun’a, “Bina kimlik sertifikası” tarifi eklenecek. Tamamlanan yapıların teknik ve genel bilgilerine, Bakanlıkça farklı modüllerde yapılan yetkilendirmelerle hem yapı sahibi ve ilgili vatandaşlarca hem de kamu vazifelileri tarafından ulaşılması emeliyle yapıya bu sertifika asılacak.
Yapı kontrol kuruluşlarına uygulanacak cezalar
Laboratuvarlara yaptırılacak olan taşıyıcı sisteme ait tüm deney bedelleri mevcut karar mucibince yapı kontrol hizmet bedeli içerisine dahil edilecek, bu suretle bu deneylerden Bakanlıkça belirlenenlerin masraflarının yapı kontrol kuruluşunca ödenmesi sağlanacak.
Görev ve sorumluluklarını yerine getirmeyen laboratuvar kuruluşları hakkında uygulanan idari para cezasının ve doküman iptali süreçlerinin kapsamı genişletilerek, can ve mal güvenliğini teminen laboratuvar kuruluşlarının adapsız deney yapmalarının engellenmesi hedefiyle bir düzenlemeye gidiliyor.
Yapı kontrol kuruluşlarına, son 1 yıl içinde üç başka idari para cezası verilmesi durumunda 1 yıl yeni iş almaktan men cezası getiren karar yürürlükten kaldırılıyor. Laboratuvar kuruluşlarının dürüstlüğünü, yetkinliğini ve tarafsızlığını riske düşürecek bir faaliyette bulunduğunun tespiti halinde 1 yıl yeni iş almaktan men cezası uygulanacak.
Laboratuvar kuruluşu, beton deneyine ait Bakanlıkça belirlenen azami fiyatın üzerinde bedel aldığının tespiti halinde idari para cezası alacak.
Laboratuvar kuruluşuna, beton, hazır beton, beton çelik çubuk ve gibisi yapı materyali üreten yahut pazarlayan firmalar ismine laboratuvar hizmetinde bulunduğunun tespit edilmesi halinde, Bakanlıkça 1 yıl yeni iş almaktan men cezası verilecek.
Laboratuvar kuruluşunun gerçeğe ters olarak düzenlediği raporu yönetimlere yahut şahıslara sunduğunun tespiti halinde laboratuvar kuruluşunun müsaade dokümanı iptal edilerek faaliyetine son verilecek.
Kanunda, elektronik ortamda yapılan sıralamadan her bir fiili için 120 güne kadar çıkarılarak yapı kontrol kuruluşunun yeni bir işte kontrol vazifesi üstlenmesine müsaade verilmeyecek haller şöyle sıralanıyor:
Yapı kontrol kuruluşunca ilgili kontrol çalışanı Bakanlıkça belirlenen müddette görevlendirilerek yapının kontrol sorumluluğunun üstlenilmemesi,
Denetim sorumluluğu üstlenilen fakat yapı kontrol kuruluşundan kaynaklanan nedenlerle Bakanlıkça belirlenen müddette yapı kontrol hizmet mukavelesinin imzalanmaması,
Yapı kontrol kuruluşunun; müsaade dokümanının süreksiz olarak geri alınması, iptal edilmesi, yeni iş almaktan men cezası alması yahut o yapı için Bakanlıkça elektronik ortamdaki yapılan görevlendirilmesinin kaldırılması durumları hariç olmak üzere yapı kontrol hizmet mukavelesinin yapı kontrol kuruluşundan kaynaklı sebeple feshi,
Yapı ruhsatı verildikten sonra, yapı kontrol kuruluşunun gerçeğe ters beyan yahut bilgi, evrak vermesi sebebiyle o yapı için yanlışlı görevlendirme yapıldığının anlaşılması.
Elektronik ortamda sıralamadan çıkarılan yapı kontrol kuruluşunun yine sıralamaya girmesi halinde, sıralamadan çıkarılmasına sebebiyet veren yapıda tekrar görevlendirilmesi mümkün olacak.
Yapı kontrol kuruluşunun yürüttüğü kontrolde, ruhsat eki onaylı statik projesine uygun olan lakin ruhsat eki öbür projelere uygun olmayan karşıtlıkları tespit etmemesi halinde, yapı kontrol kuruluşuna Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Vilayet Müdürlüğünce o işe ait aldığı hizmet bedelinin yüzde 20’si oranında idari para cezası uygulanacak.
Yapı kontrol kuruluşunun yürüttüğü kontrol misyonunda; ruhsat eki onaylı statik projesine uygunsuzluğu ve yapısal hasar olduğu halde bu durumu tespit etmemesi, tespite mevzu statik projesine uygunsuzluğun ya da hasarın mahallinde olmadığı halde bu istikamette tespitte bulunması, belirlenen müddette kontrolü yerine getirmemesi hallerinde, yapı kontrol kuruluşunun 1 yıl mühlet ile yeni bir kontrol misyonu üstlenmesinin engellenmesine yönelik idari müeyyide uygulanacak.
Bina kimlik sertifikası alan yapılar 5’er yıllık dönemlerle denetlenecek
Kanuna nazaran, iş bitirme etabına gelen yapılara bina kimlik sertifikası verilecek. Bina kimlik sertifikası alan yapılar, 5’er yıllık dönemlerle yapı kontrol kuruluşlarınca denetlenecek.
Tarımsal dayanak ödemeleri
Tarımsal desteklemelerden yararlanmak için müracaatta bulunduğu halde, meri mevzuat uyarınca desteklemelerden yararlanabilmek için ibrazı öngörülen makbuz, fatura ve öbür evrakların gerçeğe muhalif yahut adapsız olduğu gerekçesiyle desteklemeden yararlandırılmayanlara yahut yararlandıkları destekleme meblağları birebir münasebetle Tarım Kanunu doğrultusunda geri alınanlara, yürürlük tarihinden itibaren 3 ay içinde Tarım ve Orman Bakanlığına başvurmaları, Bakanlık tarafından yapılan incelemede bunların gerçek üretim yaptığının tespiti halinde hak ettikleri destekleme ödemeleri yapılacak.
Yapılan ödemelere faiz işletilmeyecek, masraf yahut ek ödeme ismi altında rastgele bir ödeme yapılmayacak. Bu karar, yararlandıkları destekleme meblağlarının, tıpkı münasebetlerle geri alınması istikametinde haklarında takip başlatılanlar için de uygulanacak ve öngörülen kuralların oluşması halinde haklarındaki takip süreçlerine son verilecek. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra unsurun kapsadığı periyotlara ait haklarında takip başlatılanların, takibe ait yazının bildirim tarihinden itibaren 1 ay içinde Bakanlığa başvurmaları halinde husus kararından birebir kurallar dahilinde yararlandırılacak. Bu kararlardan yararlanmak üzere müracaatta bulunan ve yararlananların, yürürlükten evvel destekleme ödemeleriyle ilgili açtığı davalar karşılıklı sonlandırılacak.
İskan Kanunu’nun, “iskanlı göçmenlerin ve yerleri kamulaştırılanların iskanı” hususlarını içeren unsurları kapsamına giren hak sahibi ailelerden kontrat evresinde borcunu peşin ödemek isteyenlere, borçlandırma bedeli üzerinden yüzde 65 indirim yapılacak.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü faaliyetlerinin gerektirdiği araç, gereç, satın alma, bakım, tamir, üretim, sigorta, kiralama, araştırma, tanıtım, temsil, eğitim masrafları, yurt dışında yürütülecek proje sarfiyatları, kadastro hizmetlerinin yapılması, yenilenmesi, güncellenmesi ve gibisi her türlü harcamalar döner sermaye gelirlerinden karşılanabilecek.
Döner sermaye işletmeleri için kendi kaynaklarından karşılanmak üzere tahsis edilen sermaye ölçüsü Cumhurbaşkanınca 5 katına kadar artırılabilecek, artırılan sermaye elde edilen karlarla karşılanacak.
Genel idare kapsamındaki kamu yönetimleri, köy hukukî bireyleri ve kalkınma ajanslarının kanunlarla ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle sayılan misyonlarıyla ilgili yapılacak tapu süreçlerinden ve münhasıran elektronik ortamdaki datalara ait olmak üzere bilgi paylaşımından döner sermaye fiyatı tahsil edilmeyecek. Genel Müdürlük ünitelerince neden olan yanılgıların düzeltilmesi süreçlerinden, ilgililerin kusuru olmaksızın nüfus yönetimi tarafından resen gerçekleştirilen maddi yanılgıların düzeltilmesi, tamamlanması ve geri alınması süreçleri sonucunda tapuda yapılan kimlik bilgileri düzeltme süreçlerinden, tapu müdürlüklerince resen yapılan süreçlerden, aile konutu şerhi süreçlerinden ve kat irtifakından resen kat mülkiyetine geçiş süreçlerinden döner sermaye fiyatı tahsil edilmeyecek. Bilgi paylaşımına ait protokol yahut kontratlarda, döner sermaye hizmet bedellerinin ödenmesine ait tarz ve asıllar düzenlenebilecek.
Kanunla, Orman Köylülerinin Kalkınmalarının Desteklenmesi ve Hazine İsmine Orman Hudutları Dışına Çıkarılan Yerlerin Kıymetlendirilmesi ile Hazineye İlişkin Tarım Yerlerinin Satışı Hakkında Kanun’da değişikliğe gidiliyor.
Buna nazaran, orman olarak korumasında bilim ve fen bakımından hiçbir fayda görülmeyen, tersine tarım alanına dönüştürülmesinde fayda olduğu tespit edilen yerlerden hudutları Cumhurbaşkanınca belirlenen alanlar, İstanbul Şile’deki Darlık ve Ömerli barajlarının imalinden etkilenen Darlık ve Esenceli mahallelerinin yeni yerleşim yerlerinin belirlenmesi için Orman Genel Müdürlüğünce orman sonları dışına çıkarılarak tapuda Hazine ismine resen tescil edilecek.
Yeni yerleşim yerindeki hak sahipliği, borçlandırma ve takyide ait adap ve asıllar, Cumhurbaşkanınca belirlenecek.
Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle, riskli yapı tespiti yapılmasının engellenmesi durumunda güvenliği sağlamak üzere kolluk kuvvetlerinden dayanak alınarak tespit yapılacak.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yahut yönetim tarafından, binanın bulunduğu yerin tehlikeli durumu yahut hasar bakımından ivedilikle boşaltılması, yıktırılması gerektiği belirlenen binalar riskli yapı olarak kabul edilecek. Maliklere, kiracılara ve yapıda ikamet etmek koşuluyla sonlu birebir hak sahiplerine taşınma yardımı yapılabilecek.
Uygulama yapılacak alandaki taşınmazlar, feshedilmiş sayılan mukavelelere istinaden tapuda müteahhide devredilmiş ise uygulama sonucunda meydana gelen yeni taşınmazlar, hak sahipliği çalışmaları gözetilerek müteahhide zaman yapan eski malikleri ismine resen tescil olunacak.
Dönüşüm olan yerlerde hak sahibinin dönüşümden evvelki taşınmazının tapu kaydında yer alan ipotek, ihtiyati haciz, haciz ve intifa hakkı üzere haklar ve şerhler hak sahibi ismine yatırılan taşınmazın bedeli üzerinden devam ettirilecek, tapu kaydındaki haklar ve şerhler Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının talebi üzerine tapu müdürlüğünce resen terkin edilecek.
Coğrafi bilgi toplama
Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle, gerçek bireylerin ve özel hukuk hukukî şahıslarının Türkiye’ye ilişkin Ulusal Coğrafik Bilgi Sorumluluk Matrisi kapsamındaki coğrafik bilgileri toplaması, üretmesi, paylaşması yahut satması; fikri, sınai ve ticari haklara ait mevzuat kararları ile Ferdî Bilgilerin Korunması Kanunu ve özel kanunlardaki kararlar gizli kalmak kaydıyla ve ticari faaliyetleri gerçekleştirmek için gerekli evraklara sahip olması kuralı ile Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı müsaadesine tabi olacak.
Coğrafi bilgi sistemi kapsamındaki yazılımlar, Ulusal Coğrafik Bilgi Sistemi standartları ile uygunluğu sağlanmak maksadıyla Bakanlıkça sertifikalandırılacak.
Coğrafi data toplayan sensor ve donanımlar, ilgililerince, Bakanlıkça oluşturulacak elektronik ortama kaydedilecek.
Savunma, güvenlik ve istihbarat alanında faaliyet gösteren yazılımlarda, sertifika ve kayıt zaruriliği aranmayacak.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca, coğrafik bilgi müsaadesinin alınmaması durumunda müracaat için faaliyet sahibine bildirimi tarihinden itibaren en az 10 gün müddet verilecek. Müddeti içerisinde başvurusunu yapmayanların faaliyetleri durdurulacak ve müsaade bedelinin 5 katı fiyatında idari para cezası uygulanacak. Pafta hudut alanının tespit edilememesi halinde idari para cezası için bin adet 1/1000’lik pafta üzerinden hesaplama yapılacak.
Coğrafi bilgi sistemi kapsamındaki yazılımlar için sertifika alınmaması durumunda 100 bin lira idari idari para cezası uygulanacak. Ceza uygulandığı tarihten itibaren 3 ay içerisinde sertifika alınmaması halinde sertifikasız kullanımın her tespitinde birebir ölçüde cezai süreç uygulanacak.
İdari para cezasına karşı 30 gün içerisinde yetkili yönetim mahkemesine itiraz edilebilecek.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca, yapacakları iş birlikleri kapsamında gerçek ve özel hukuk hukuksal bireylerine; Türkiye’ye ilişkin Ulusal Coğrafik Bilgi Sorumluluk Matrisi kapsamındaki coğrafik dataları toplaması, üretmesi, paylaşması yahut satması, data madenciliği yapması ve yeni data üretmesi bahislerinde; fikri, sınai ve ticari haklara ait mevzuat kararları ile Ferdî Dataların Korunması Kanunu ve özel kanunlardaki kararlar gizli kalmak kaydıyla lisans verilecek.
Lisans kapsamında Bakanlıkla paylaşılan dataların üçüncü şahıslara bedeli karşılığında Ulusal Coğrafik Bilgi Platformu üzerinden verilmesi durumunda elde edilecek gelirler, Ulusal Coğrafik Bilgi Sistemleri hizmetlerinde kullanılmak üzere Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğünün ilgili hesabına yatırılacak. Lisans bedelleri bakanlıkça belirlenecek ve Döner Sermaye İşletmesi Ünite Fiyat Listesinde her yıl yayımlanacak.
Türkiye Etraf Ajansı, Bakanlık tarafından kullanma müsaadesi verilen yahut kiralanan, Kıyı Kanunu kapsamındaki devletin karar ve tasarrufu altında yer alan alanlarda; mapa ve şamandıra sistemleri kuracak, işletecek, deniz araçlarına atık alım hizmetleri verecek ve bu hizmetlerin verilmesini sağlayacak. Ajans, gereksinim halinde bu faaliyetleri özel hukuk hukukî kişiliğini haiz şirketler kurarak gerçekleştirebilecek.
Genel Heyette ihdas edilen hususa nazaran, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun kapsamındaki alanlarda ve parsellerde uzlaşma yoluyla bakanlığa, TOKİ’ye yahut yönetime bedeli karşılığında devredilen taşınmazların sicilindeki ipotek, ihtiyati haciz, haciz ve intifa hakkı üzere haklar, satış sonrasında satış bedeli üzerinden devam edecek.
Kanun kapsamında satış sürecinin yargı kararı ile iptal edilmesi halinde, satışı yapılan arsa yahut arsa hissesi, satış sürecinden sonra üçüncü bir şahsa devredilmemiş yahut satıştan evvelki malik ismine direkt tescilini hukuken yahut fiilen imkansız hale getiren bir uygulamaya tabi tutulmamış ise resen eski maliki ismine tescil edilecek ve satış bedelinin iadesi sağlanıncaya kadar satış bedeli meblağında alıcı lehine yasal ipotek tesis ve tescil edilecek.
AA / Hamdi Çelikbaş – Yeni
News
